→ Ποιες είναι οι καρωτίδες αρτηρίες και γιατί είναι τόσο πολύ σημαντική η νόσος των καρωτίδων για την υγεία μας;
Oι καρωτίδες αρτηρίες βρίσκονται αμφοτερόπλευρα του τραχήλου. Διχάζονται στις έξω καρωτίδες που δίνουν αίμα στο πρόσωπο και τις έσω καρωτίδες που αποτελούν τα κύρια αγγεία αιμάτωσης του εγκεφάλου. Η στένωση τους, μπορεί να προκαλέσει ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια τα οποία αποτελούν μείζων πρόβλημα υγείας στον δυτικό κόσμο. Η επίπτωση της θνητότητας στους ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι της τάξεως του 10-30% ενώ σημαντικό παραμένει και το ποσοστό της αναπηρίας.
→ Ποια είναι η πιο συχνή βλάβη που προκαλείται στις καρωτίδες αρτηρίες και ποιοι οι παράγοντες κινδύνου;
Η πιο συχνή βλάβη των καρωτίδων αρτηριών είναι η αθηρωμάτωση με στένωση του διχασμού και της έκφυσης της έσω καρωτίδας. Αυτό έχει ως συνέπεια την πρόκληση σοβαρής στένωσης και ελάττωση της ροής του αίματος. Μπορεί επίσης να αποτελεί σημαντική πηγή εμβόλων προς τον εγκέφαλο. Άλλες εστίες αθηρωμάτωσης λιγότερο συχνές μπορούν να είναι το αορτικό τόξο με τις εκφύσεις των μεγάλων αγγείων ή η κοινή καρωτίδα αρτηρία. Η αρτηριακή υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης και το κάπνισμα αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου.
→ Πώς μπορώ να καταλάβω εάν υπάρχει στένωση μιας καρωτίδας αρτηρίας;
Πολλές φορές δεν μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή η ύπαρξη μιας στένωσης γιατί δεν δίνει συμπτώματα είναι δηλαδή ασυμπτωματική παρόλο τον σημαντικό βαθμό στένωσης. Κατά την κλινική εξέταση μπορεί κατά την διάρκεια της ακρόασης να ακουστεί τραχηλικό φύσημα στο 50% των περιπτώσεων. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους (συμπτωματική στένωση) όπως παρωδική αμαύρωση της σύστοιχης όρασης, αδυναμία κίνησης κάποιου άκρου, αισθητικές διαταραχές, αδυναμία έκφρασης και αφασία.
→ Υπάρχει κάποιος εύκολος και ανώδυνος τρόπος διάγνωσης μιας καρωτιδικής στένωσης στον γενικό πληθυσμό (screening);
Η κλινική εξέταση με την ακρόαση τραχηλικού φυσήματος από τον ιατρό μπορεί να μας οδηγήσει να υποβάλλουμε τον ασθενή σε έγχρωμο υπερηχογράφημα (triplex) και να διαγνώσουμε με ακρίβεια και ανώδυνα την ύπαρξη ή μη της πλάκας και τον βαθμό στένωσης της αρτηρίας. Αυξημένου κινδύνου ασθενείς για καρωτιδική νόσο αποτελούν οι ασθενείς πάσχοντες από στεφανιαία νόσο και περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων.
→ Ποιες βλάβες είναι οι πιο επικίνδυνες;
Οι μεγάλου βαθμού στενώσεις ≥70% μαζί με τις μαλακές, εύθρυπτες ή ανομοιογενείς πλάκες αποτελούν σημαντικά χαρακτηριστικά αστάθειας μιας πλάκας και εμβολής. Επικίνδυνες μπορούν να χαρακτηριστούν επίσης οι αθηρωματικές πλάκες που στο πρόσφατο παρελθόν έχουν δώσει νευρολογική συμπτωματολογία.
→ Πως μπορώ να διαγνώσω το είδος της πλάκας και τον βαθμό της στένωσης στα πλαίσια μιας ενδεχόμενης επέμβασης;
Το έγχρωμο υπερηχογράφημα(triplex) μπορεί να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε την ύπαρξη της πλάκας και τον βαθμό στένωσης της αρτηρίας. Άλλοι τρόποι μη επεμβατικού υπολογισμού μιας στένωσης αποτελούν η αξονική και μαγνητική αγγειογραφία που εκτελούνται στα πλαίσια του προεγχειρητικού ελέγχου. Η ενδαρτηριακή ψηφιακή αγγειογραφία αποτελεί μια επεμβατική μέθοδο η οποία εκτελείται σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
→ Πως μπορούμε να αποκαταστήσουμε χειρουργικά την στένωση της καρωτίδας;
Με την ενδαρτηρεκτομή της καρωτίδας αποκαθιστούμε την ροή του αίματος. Στην επέμβαση αυτή γίνεται διάνοιξη της κοινής και έσω καρωτίδας αρτηρίας αφαιρείται το αθήρωμα που φράσσει τον αυλό του αγγείου με ειδικό χειρουργικό εργαλείο και στην συνέχεια συρράπτεται η αρτηρία.
→ Υπάρχει εναλλακτική ενδοαυλική μέθοδος για την αποκατάσταση της στένωσης της καρωτίδας;
Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί η αγγειοπλαστική των καρωτίδων με τοποθέτηση ενδονάρθηκα(stent). Στην ελάχιστα επεμβατική αυτή μέθοδο γίνεται παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας στην βουβωνική χώρα και με την βοήθεια συρμάτων οδηγών και καθετήρων προσεγγίζεται η βλάβη όπου με την βοήθεια μπαλονιού διαστέλλεται και τοποθετείται ειδικός ενδονάρθηκας(stent).H μέθοδος αυτή κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για χειρουργική αποκατάσταση.
→ Ποιος είναι ο ρόλος της βέλτιστης φαρμακευτικής αγωγής για την συντηρητική αντιμετώπιση ή μετεγχειρητικά μιας καρωτιδικής στένωσης;
Η βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή με την ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου είναι πρωταρχικής σημασίας τόσο για την εξέλιξη της ίδιας της στένωσης όσο και μετεγχειρητικά. Η λήψη της κλοπιδογρέλης ή του acetylsalicylic acid σε χαμηλές δόσεις ως αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, ρυθμίζοντας παράλληλα την αρτηριακή πίεση, την αυξημένη χοληστερίνη με την λήψη φαρμάκων, την ταυτόχρονη διακοπή του καπνίσματος και ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη με έλεγχο της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης είναι απαραίτητες.
→ Ποιος είναι ο ρόλος του έγχρωμου υπερηχογραφήματος (Τriplex) στην μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών;
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αποκατάσταση της καρωτιδικής στένωσης, μετεγχειρητικά, πρέπει να υποβάλλονται σε triplex 1 μήνα μετά την επέμβαση, έπειτα στους 6 μήνες και τέλος για κάθε έτος στην συνέχεια, τόσο για τον έλεγχο της χειρουργημένης, όσο και την παρακολούθηση της ετερόπλευρης καρωτίδας αρτηρίας.